اسهال:
اسهال زمانی است که مدفوع (به دلیل حرکات زیاد روده) شل و آبکی باشد. اسهال شایعترین بیماری گوارشی در کودکان است.
انواع اسهال:
اسهال به دو شکل، بروز می‌کند:
کوتاه مدت (حاد): اسهالی که ۶ یا ۷ روز طول می‌کشد و خود به خود برطرف می‌شود. شایعترین دلیل آن، اسهال‌های ویروسی است.
طولانی مدت (مزمن): اگر اسهال، بیش از دو هفته طول بکشد، به آن اسهال مزمن گویند.
این نوع اسهال می‌تواند به دلیل میکروب‌ها و ویروس‌ها و انگل‌ها به وجود آید.
همچنین می‌تواند ناشی از بیماری‌های روده باشد مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون یا بیماری سلیاک.
ژیاردیا هم می‌تواند باعث اسهال مزمن شود.
چه عواملی باعث اسهال می شوند؟
اسهال ممکن است توسط عوامل گوناگونی به‌وجود آید از جمله:
عفونت باکتریایی عفونت ویروسی
مشکل هضم برخی از مواد غذایی (عدم تحمل به یکسری مواد غذایی)
پاسخ سیستم ایمنی بدن به برخی غذاها (آلرژی غذایی)
انگل‌هایی که از طریق غذا یا آب وارد بدن می‌شوند
واکنش به داروها
بیماری‌های روده ای ، مانند بیماری‌های التهابی روده
جراحی روی معده یا کیسه صفرا
کودکانی که مسافرت می‌کننددر معرض اسهال مسافرتی قرار دارند
علائم اسهال چیست؟
علائم می‌تواند در هر کودک، کمی متفاوت باشد اما علائم اسهال به شرح زیر می‌باشند:
درد شکم نفخ شکم
حالت تهوع نیاز فوری به استفاده از سرویس بهداشتی
تب مدفوع شل و آبکی
از دست دادن مایعات بدن (کمبود آب بدن) بی اختیاری در کنترل مدفوع
چگونه اسهال تشخیص داده می شود؟
تشخیص اسهال به صورت مدفوع شل و آبکی و تعداد اجابت مزاج، بیشتر از حد معمول قبلی است.
در اسهال‌های ویروسی، آزمایش مدفوع، هیچ کمکی به تشخیص نمی‌کند.
در اسهال‌های میکروبی و انگلی، انجام آزمایش مدفوع، به تشخیص بیماری کمک می‌کند.
چگونه اسهال درمان می شود؟
درمان در بیشتر موارد، شامل جایگزینی مایعات از دست رفته است.
آنتی بیوتیک‌ها ممکن است در اسهال‌های عفونی و باکتریایی تجویز می‌شوند.
کمبود آب بدن، مهمترین نگرانی در مورد اسهال است.
کودکم اسهال دارد آیا شیر کودکم را رقیق‌تر بدهم؟
خیر. شیر خشک را با همان مقدار و غلظت قبلی، به کودک بخورانید.
شیرخوارانی که از شیر مادر استفاده می‌کنند، شیر مادر را ادامه دهید.
در اسهال چه غذاهایی ممنوع است؟
غذاهایی که فیبر بالا دارند مانند گلابی، انبه، کیوی و سایر میوه‌های فیبردار
روغن زیتون، کره، روغن حیوانی
شربت‌های قندی غلیظ مانند آب‌میوه، آب‌میوه‌های شیشه‌ای، قوطی و پاکتی
انواع نوشابه ها و دوغ‌های صنعتی
عوارض اسهال چیست؟
بزرگترین عارضه اسهال، کمبود آب بدن است. در بدترین موارد ممکن است منجر به شوک شود که تهدیدکننده زندگی است. کمبود آب بدن ممکن است خفیف ، متوسط یا شدید باشد.
موارد خفیف را میتوان در منزل درمان کرد اما کم‌آبی‌های متوسط و شدید باید در بیمارستان و تحت نظر پزشک درمان شوند.
برای جلوگیری از اسهال چه کاری می توانم انجام دهم؟
چون بیشترین راه انتقال عوامل تولیدکنندۀ اسهال، از طریق دهان است لذا شستشوی مناسب دست می تواند باعث کاهش شیوع اسهال شود.
نکات ایمنی سفر برای نوشیدن و غذا خوردن شامل موارد زیر است:
عدم نوشیدن آبِ شیر یا استفاده از آن برای مسواک زدن
عدم استفاده از یخ ساخته شده از آب لوله‌کشی
عدم نوشیدن شیر غیر پاستوریزه
نخوردن میوه و سبزیجات خام، مگر اینکه خودتان آنها را بشویید و پوست آنها را بگیرید
نخوردن گوشت یا ماهی خام یا نیمه پخته
نخریدن غذا از فروشندگان خیابانی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم ؟
اگر کودک شما علائم زیر را دارد به پزشک مراجعه کنید:
شکم درد خون در مدفوع استفراغ مکرر
مایعات نمی‌نوشد تب شدید دهان خشک و چسبنده
کاهش وزن کمتر ادرار می کند (کمتر از ۵-۶ پوشک در روز خیس می‌کند)
اسهال شدید و پشت سر هم تشنگی و عطش شدید نداشتن اشک در زمان گریه
همه کودکان زیر سن ۶ ماه فرورفتگی شدید فونتانل(ملاج)
نکات کلیدی در مورد اسهال:
فرزند شما نیز ممکن است مجبور باشد بیشتر اوقات به دستشویی برود لذا رعایت حال بچه را بنمائید و او را کمک کنید.
اسهال ممکن است توسط بسیاری از موارد از جمله عفونت‌های باکتریایی یا عفونت‌های ویروسی ایجاد شود.
کمبود آب بدن، مهمترین نگرانی در مورد اسهال است.
در بیشتر موارد، درمان شامل جایگزینی مایعات از دست رفته است.
واکسن روتاویروس می‌تواند از اسهال ناشی از روتاویروس جلوگیری کند(این واکسن فعلا در ایران وجود ندارد).
شستشوی مناسب دست می‌تواند به جلوگیری از اسهال کمک کند.
هنگام مسافرت، مطمئن شوید هر چیزی که کودک شما می‌خورد و می‌نوشد، بی‌خطر است.
فرزند من اسهال دارد آیا نیاز به آزمایش دارد؟
معمولا نیاز نیست. در بیشتر کودکان، اسهال معمولاً خفیف بوده و در طی چند روز بدون هیچ درمانی، غیر از نوشیدن مایعات فراوان ، بهبود می یابد.
در مواردی که پزشک صلاح بداند، درخواست آزمایش خواهد داد.
جلوگیری از شیوع عفونت به دیگران:
اگر کودک شما اسهال دارد، به خصوص مراقب باشید که پس از تعویض پوشک و قبل از تهیه، سرو
خوردن غذا، دستان خود را بشوئید.
برای شستن دست، از صابون مایع و آب گرم استفاده کنید اما هر صابونی، بهتر از هیچ صابونی نیست.
پس از شستن دست‌ها، آنها را به خوبی خشک کنید.
همچنین دستشویی و توالت‌های استفاده شده را به طور مرتب با مواد ضد عفونی کننده، تمیز کنید.
اطمینان حاصل کنید که فرزند شما پس از رفتن به توالت، دستهای خود را شسته است.
اجازه ندهید کودک شما، حوله و پارچه مشترک داشته باشد
نگذارید آنها در تهیه غذا برای دیگران کمک کنند.
آیا میتوان از اسهال عفونی در کودکان جلوگیری کرد؟
توصیه‌هایی که در بخش قبلی ارائه شد عمدتا با هدف جلوگیری از شیوع عفونت به افراد دیگر انجام
می‌شود.
شستن دست‌ها قبل از غذا و بعد از اجابت مزاج یا تعویض پوشک کودک، بهترین راه پیشگیری از انتقال اسهال به دیگران می‌باشد.
پس از بازی با حیوانات خانگی (حیوانات سالم می توانند باکتری‌های مضر خاصی را حمل کنند) نیز دستهای کودک را بشوئید.
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند در مقایسه با نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند بسیار کمتر دچار اسهال عفونی می‌شوند.
منبع:
